“Tôi từng ám ảnh về sự thiếu thốn”
Tôi thích âm nhạc của anh. Tôi chưa từng nói câu này khi bắt đầu một cuộc phỏng vấn. Âm nhạc của anh có sự mộc mạc, không màu mè, trưng trổ. Liệu tôi có nên tin anh chính là người như thế ở ngoài đời?
Chị mở đầu bài phỏng vấn bằng một lời khen tặng thế này khiến tôi cảm thấy có được “đồng minh”, để thoải mái bộc bạch. Cảm ơn chị đã lắng nghe dù nhạc rap từ trước tới nay có lẽ không phải là thể loại đủ thuyết phục để chị tìm ᴋɪếᴍ.
Với nhạc rap, từ khi phổ cập ở Việt Nam, điều cốt lõi nhất mà mọi rapper đều nên có, đó là cái “thật”. Đưa vào rap cuộc sống cá nhân, những gì mắt thấy tai nghe, hoặc ít nhất là cảm xúc của bản thân rapper, sẽ tạo nên sự thú vị cho thể loại nhạc này.
Cũng vì giá trị “thật” đó mà mỗi rapper đều có sắc màu của riêng mình, vô hình chung tạo nên hứng khởi cho khán giả khi được trải nghiệm sự đa dạng.
Bản thân tôi luôn viết theo cách, có gì thì nói nấy, cảm quan thế nào thì viết lại như vậy. Thế nên tôi nghĩ rằng, Đen trong âm nhạc và Đen ngoài đời, chẳng có gì khác nhau.
Trong âm nhạc của mình, anh không giấu quá khứ nghèo, vất vả mưu sinh. Cuộc sống (từng) nghèo khó đã mang đến cho anh chất riêng?
Trong giới underground, những người đi lên từ hoàn cảnh khó khăn bằng âm nhạc như tôi không hề ít. Tôi là một ví ᴅụ cụ thể nhất cho việc, âm nhạc làm thay đổi cuộc đời.
Có những lúc tôi cũng nghĩ rằng, không nên đưa cuộc sống đó vào âm nhạc thêm nữa, vì ai không hiểu sẽ cho là than thở, kêu ca.
Nhưng rồi nghĩ đi nghĩ lại, tôi thấy cuộc sống cũ chính là tiền đề để tôi luôn biết mình đã từng thế nào, đang ở đâu và đang có gì.
Và nhìn nhận theo cách tích cực, sự vất vả đã có – sẽ là thứ động viên và xoa dịu những khán giả trẻ của tôi- những người đã và đang phải loay hoay giữa cuộc sống thường nhật.
Không phải đến “Mang tiền về cho mẹ”, anh mới nhắc nhiều đến tiền. Anh đã nhắc đến tiền trong nhiều tác phẩm, thậm chí còn là thông điệp xuyên suốt về việc, “không có tiền thì làm nhạc làm sao”. Với tiền, anh chất phác hay thực dụng?
Câu trả lời cho việc “Đen chất phác hay thực dụng”, tôi nghĩ nên để khán giả nhìn nhận.
Thực ra tôi tin bản thân mình là một người bay bổng, nhưng không rời xa thực tế. Ai cũng cần tiền và muốn ᴋɪếᴍ tiền, quan trọng là bằng cách nào và để làm gì.
Với tôi, có điều kiện để làm những điều thú vị trong âm nhạc là mục đích lớn nhất, khi suy nghĩ về việc ᴋɪếᴍ tiền. Những cuộc chơi lớn hơn, những sự hợp tác mới mẻ, những show diễn vì cộng đồng… tất cả đều cần tiền để thực hiện.
Vậy nếu không thực tế thì làm sao có thể hoàn thành các dự định đó được, phải không chị?
Có lẽ, mỗi người sẽ có góc nhìn khác nhau. Cũng giống như “Mang tiền về cho mẹ”, có người cho rằng, mẹ không cần mang tiền về. Tôi thì hiểu rằng, khi sinh ra trong nghèo khó, tiền còn là biểu tượng của sự trưởng thành. Tiền trong âm nhạc của anh thấm đẫm mồ hôi của mẹ?
Mỗi người có một hoàn cảnh, tôi không thể hiểu hết được mọi người, và vì không phải tất cả mọi người đều trải qua hoàn cảnh giống tôi, nên có những khán giả không cảm nhận được cũng là điều dễ hiểu.
Nhưng tôi nghĩ, chị sẽ thấu cảm được. Tôi tin vào giai đoạn trong bối cảnh xã hội thời ấy, gia đình chị cũng từng bươn chải mưu sinh, nuôi lớn các con.
Đã phải rất vất vả để bố mẹ chúng ta gồng gánh, hy sinh, thậm chí nhịn ăn nhịn mặc để nuôi con thành người, điều đó thật đáng trân trọng, và tôi hay chị – phải ghi nhớ trong lòng.
Có thể cố tình, có thể không, nhưng chữ tiền trong âm nhạc của anh cứ thấp thoáng xuất hiện, mang nhiều phép ẩn ᴅụ. Tiền nằm trong hoàn cảnh gia đình. Tiền nằm trong sự mệt mỏi “giữa thành phố sống chồng lên nhau”. Anh có lo lắng, khi ở một góc nhìn nào đó, tiền trở thành nỗi “ám ảnh” trong âm nhạc của Đen Vâu?
Nhạc rap đi cùng với thời đại, phản ánh tâm tư và góc nhìn của người viết. Là một cá thể trong xã hội, tôi cảm nhận được những vấn đề mà nhiều người đang mắc phải khi suy nghĩ về công việc, về tương lai, vì chính tôi cũng nhiều lần loay hoay trong đống ưu tư đó.
Thú thật với chị, tôi cũng đã từng ám ảnh vì sự thiếu thốn, không có cách nào lo được cho bản thân mình, để ba mẹ lo lắng. Hi vọng người nghe có thể cảm nhận rõ tôi gửi gắm điều gì trong những ưu tư đó.
“Tôi thấy mình bình thường”
Cũng chính hoàn cảnh, cách anh rap chân thực về đời sống, chính sự mộc mạc của một “anh trai quê” nghèo khó đã mang đến cho âm nhạc của anh sự quyến rũ riêng. Đã ai nói với anh về sự quyến rũ này?
Lần đầu tiên tôi nghe được lời khen này luôn đấy. Câu hỏi cực kì lạ lùng khiến tôi thấy ʙấᴛ ɴɢờ (cười).
Chắc có lẽ vì chị thích thứ âm nhạc này nên chị mới dành lời đó cho tôi, chứ thực ra tôi hiểu âm nhạc nói riêng và nghệ thuật nói chung đôi khi khá kì quặc, nó có thể là thứ quý báu với người này, nhưng lại vô giá trị với người kia.
Cho nên quyến rũ hay không, đôi khi nằm ở cảm quan của người tiếp nhận, còn bản thân tôi, tôi thấy mình bình thường. Câu chuyện tôi đưa vào âm nhạc cũng là những câu chuyện đời thường.
Nếu thấy mình bình thường, anh lý giải thế nào về hàng loạt MV triệu view, gây bão với khán giả của Đen Vâu – giữa những rapper đào hoa, nhan sắc như “ca sĩ thần tượng”?
Có một câu hỏi, tôi luôn tự hỏi mình rằng: “Mọi người thích tôi vì điều gì?”. Đó là câu hỏi khiến tôi băn khoăn từ khi bắt đầu đi hát đến bây giờ.
Điều này cũng thể hiện sự loay hoay nhiều khi không biết nên làm gì để làm hài lòng khán giả. Nhưng rốt cuộc tôi nhận ra rằng, tôi phải luôn là mình, từ cuộc sống đến âm nhạc.
Nhiều khán giả nhắn tin nói với tôi rằng, khi gặp tôi ngoài đời họ có cảm giác giống như gặp một người bạn hơn là một ca sĩ. Và những thứ tôi đưa vào âm nhạc giống như câu chuyện những người bạn gần gũi chia sẻ với nhau.
Tôi luôn biết rằng mình chỉ là một người bình thường đang làm việc bình thường như mọi người, có chăng tính chất công việc có đặc ʙɪệᴛ một chút. Chắc cũng vì vậy mà mọi người thấy dễ gần với kiểu nhạc của tôi.
Nếu được miêu tả về mình, anh sẽ dùng ngôn ngữ như thế nào?
Cảm hứng, cảm tính và cảm xúc.
Cũng có ý kiến cho rằng “Đen Vâu một màu”, “Đen Vâu cần đa dạng hơn trong âm nhạc”…?
Biết làm sao được bây giờ, tôi để cảm hứng dẫn dắt tôi đi. Không thể nào tính trước được bài tiếp theo sẽ là sôi động hay êm ái, sẽ theo màu âm nhạc nào… Tôi cứ viết những gì mà bản thân thấy cần phải viết.
Khi đặt bút xuống trong đầu đặc sệt chỉ nghĩ về câu chữ, không còn đầu óc để tính toán gì thêm.
Nhiều khi tôi cũng băn khoăn không hiểu “màu” ở đây là gì. Trong khi theo tôi, thứ quan trọng nhất trong nhạc rap lại nằm ở nội dung, ý nghĩa, câu từ.
Năm mới đã sang, nhìn lại năm 2021 nhiều biến động, anh muốn nhớ và muốn quên điều gì?
Tôi muốn nhớ tất cả, không muốn quên điều gì. Nhớ rằng cuộc sống có lúc ập đến những thứ không ai ngờ như vậy, nhớ rằng đất nước đã trải qua khó khăn như thế nào, nhớ rằng có vô vàn người trong xã hội này đã cống hiến để mình được sống an toàn, nhớ rằng sau tất thảy, điều gì mới là cơ bản của cuộc sống…
Sau tất thảy, anh mong ước gì, trước thềm năm mới?
Về âm nhạc thì chắc chắn tôi chưa có ý định gì cho ca khúc tiếp theo, vì tôi chỉ viết được một bài trong một thời điểm. Mỗi lần ra bài xong, phải mất một khoảng thời gian dài sau đó, tôi hoàn toàn không biết sẽ viết gì.
Chỉ mong sang năm hết ᴅịᴄʜ để tôi thực hiện được kế hoạch ấp ủ về những chuyến đi, những buổi diễn cho cộng đồng.
HIỀN HƯƠNG (THỰC HIỆN)
